Karol Krauss
generał brygady | |
Data i miejsce urodzenia |
6 czerwca 1871 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
25 lipca 1945 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1890–1927 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Stanowiska |
dowódca dywizji |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Karol Krauss (ur. 6 czerwca 1871 w Szkle, zm. 25 lipca 1945 w Krakowie) – generał brygady Wojska Polskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 6 czerwca 1871 w Szkle, w powiecie jaworowskim, w rodzinie Henryka i Marii z Woszczyńskich[1]. Kształcił się we Lwowie. Ukończył Szkołę Kadetów Piechoty w Łobzowie. Od 18 sierpnia 1890 był zawodowym oficerem piechoty cesarskiej i królewskiej Armii. Walczył w I wojnie światowej. W 1914 został ranny pod Buskiem i wzięty do niewoli rosyjskiej. Uciekł z niej w 1917 i jako dowódca batalionu, a później 109 pułku piechoty walczył na froncie włoskim. W czasie służby w c. i k. Armii awansował na kolejne stopnie: kadeta (1890), porucznika (1892, nadporucznika (1896), kapitana 2. klasy starszeństwo z 1 maja 1906[2], kapitana 1. klasy, majora (1915)[1] i podpułkownika (1917)[1].
24 listopada 1918 został organizatorem i pierwszym dowódcą 30 pułku piechoty im. Króla Jana Sobieskiego, na czele którego walczył w obronie Lwowa przed Ukraińcami. Pułkiem dowodził do 1 lipca 1919 (w międzyczasie jednostka dwukrotnie zmieniła nazwę na 3 pułk Strzelców Lwowskich i 40 pułk piechoty Strzelców Lwowskich)[3]. Następnie był komendantem szkoły oficerskiej w obozie ćwiczebnym Frontu Galicyjskiego.
W czasie wojny z bolszewikami, od 25 lutego do 14 czerwca 1920, dowodził 13 pułkiem piechoty oraz XV Brygadą Piechoty w 8 Dywizji Piechoty i XXXII Brygadą Piechoty. 22 maja 1920 został zatwierdzony z dniem 1 kwietnia 1920 w stopniu pułkownika piechoty, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej[4].
1 września 1921 mianowany został dowódcą piechoty dywizyjnej 16 Dywizji Piechoty. 1 listopada 1923 został mianowany zastępcą dowódcy Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie[5]. Jego ówczesny przełożony, generał dywizji Jan Romer napisał o nim w swoich „Pamiętnikach”: „człowiek to wyjątkowej obowiązkowości, sumienności, zdolności i pracy, wyróżnia się wiedzą, doświadczeniem, sądem w pracy, energii moralnej i fizycznej; należy do jednostek wyjątkowych”[6]. 19 października 1924 został mianowany dowódcą 27 Dywizji Piechoty w Kowlu[7].
1 grudnia 1924 Prezydent RP, Stanisław Wojciechowski na wniosek Ministra Spraw Wojskowych, generała dywizji Władysława Sikorskiego awansował go na generała brygady ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 6. lokatą w korpusie generałów[8].
Z dniem 1 marca 1927 został mu udzielony dwumiesięczny urlop z zachowaniem uposażenia, a z dniem 30 kwietnia tego roku został przeniesiony w stan spoczynku[9]. Przez cały okres dowodzenia dywizją jego zastępcą (dowódcą piechoty dywizyjnej) był pułkownik Stanisław Tarabanowicz, także oficer byłej c. i k. Armii. 11 lutego 1927 inspektor armii, generał broni Lucjan Żeligowski w piśmie do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, marszałka Polski Józefa Piłsudskiego stwierdził: „poczuwam się do obowiązku zameldowania Panu Marszałkowi, że podczas moich inspekcji miałem możność stwierdzenia wyjątkowo gorliwej i wydatnej pracy gen. Kraussa, stawiającej go w rzędzie generałów o dużym autorytecie i wysokich zaletach żołnierskich. Gdybym był z tytułu mojego stanowiska pytany o opinię wypowiedziałbym się za pozostawieniem gen. Kraussa w służbie czynnej, za zwolnieniem natomiast dowódcy piechoty dywizyjnej 27 DP, płk. Tarabanowicza, który istotnie, według mego zdania, żadnych wartości służbowych nie reprezentuje”[10]. Opinia generała Żeligowskiego, oficera byłej armii rosyjskiej, nie wpłynęła na zmianę decyzji o przeniesieniu generała Kraussa w stan spoczynku, jednak niewątpliwie przyczyniła się do spensjonowania pułkownika Tarabanowicza, co nastąpiło pięć miesięcy później.
Generał Karol Krauss został osadnikiem wojskowym w kolonii Markowicze (gmina Chorów, powiat horochowski)[11][12]. Po agresji sowieckiej na Polskę w 1939 przeniósł się do Krakowa. Tam 25 lipca 1945 zmarł[13]. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie[14].
Był żonaty ze Stefanią z Drzymalików, z którą miał syna (ur. 1902)[1].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2401 – 19 lutego 1922[15][16]
- Krzyż Walecznych czterokrotnie[11][17] (po raz pierwszy w 1921 „za męstwo i osobistą odwagę okazane w walce z nieprzyjacielem w obronie Ojczyzny”[18][19])
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Stawecki 1994 ↓, s. 179.
- ↑ Schematismus 1907 ↓, s. 261.
- ↑ Semper Fidelis. Obrona Lwowa w obrazach współczesnych. Lwów / Warszawa: Straż Mogił Polskich Bohaterów / Oficyna Wydawnicza Volumen, 1930 / 1990, s. Tab. 99.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 29 maja 1920, s. 381.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 68 z 27 października 1923, s. 724.
- ↑ Romer 2011 ↓, s. 436.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 111 z 19 października 1924, s. 618.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 730.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 5 lutego 1927, s. 37, 44.
- ↑ Pismo L. 562/tjn. inspektora armii, generała broni Lucjana Żeligowskiego do Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych z 11 lutego 1927 w sprawie zwolnienia gen. bryg. Kraussa, Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. 701/1/119, s. 576.
- ↑ a b Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 880.
- ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 95. [dostęp 2015-04-05].
- ↑ Wojtaszak 2012 ↓, s. 523 wg autora generał zmarł 25 sierpnia 1945.
- ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Karol Krauss. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-15].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 kwietnia 1922, s. 321.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-19]..
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-02-19]..
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 29 z 23 lipca 1921, s. 1205.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922, s. 64.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1907. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, grudzień 1906. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
- Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
- Jan Edward Romer: Pamiętniki. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 2011. ISBN 978-83-11-11629-0.
- Piotr Stawecki: Słownik biograficzny generałów Wojska Polskiego 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1994. ISBN 83-11-08262-6.
- Andrzej Wojtaszak: Generalicja Wojska Polskiego 1918-1926. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2012. ISBN 978-83-7399-519-2.
- Generałowie brygady II Rzeczypospolitej
- Ludzie związani ze Lwowem
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Osadnicy wojskowi II Rzeczypospolitej
- Polacy – oficerowie armii austro-węgierskiej
- Polacy – żołnierze Cesarskiej i Królewskiej Armii w I wojnie światowej
- Uczestnicy bitwy o Lwów 1918–1919 (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-ukraińskiej (strona polska)
- Urodzeni w 1871
- Zmarli w 1945
- Żołnierze austro-węgierscy w niewoli rosyjskiej w czasie I wojny światowej
- Pochowani na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (czterokrotnie)
- Oficerowie 64 Pomorskiego Pułku Strzelców Murmańskich
- Dowódcy 40 Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich
- Oficerowie 13 Pułku Piechoty (II RP)
- Dowódcy piechoty dywizyjnej 16 Pomorskiej Dywizji Piechoty
- Dowódcy 27 Dywizji Piechoty (II RP)